2022(e)ko abenduaren 4(a), igandea

Xorrotzak

Beñat Larrory 2016an, gaur egun Xiberoko Botza irratiko partaidea da

Xorrotzak kantaren hitzak Beñat Larroryk idatziak dira, eta izen bereko maskaradaren pertsonaiari buruz hitz egiten digu (maskaradako personaien argazkiak hemen kus daitezke). Xorrotzak maskarada beltzeko partaideak dira eta paper hori jokatzeko kantari onenak aukaratu ohi dira. Zuberoako maskadarari bururuzko informazio gehiago hemen: La maskarada de Zuberoa (gazteleraz).

Inauterietako segizioa den maskarada hainbat pertsonaiek osatzen dute, bi talde kontrajarritan antolatuta: gorriak eta beltzak. Gorrien bandoa onek edo ordenatuek osatzen dute; beltzen bandoa, berriz, gaiztoek edo deserrotuek osatzen dute.

Maskarada beltzeko partaideak: Maskarada gorriko partaideak:
  • Buhameak (ijitoen taldea): 
    • Buhame Jauna (ijitoen) 
    • Zintzilau 
  • Kauterak (kaldereroak edo pertza-konpontzaileak): 
    • Kabana Handi (nagusia)
    • Pitxu (kalderero aprendiza) 
    • Fripu 
    • Pupu 
  • Xorrotxak (zorroztzaileak) 
  • Kereztuak (zikiratzaileak) 
  • Medizina (medikua)
  • Aintzindariak:
    • Entseinaria (banderaduna)
    • Txerreroa (errementaria)
    • Gatuzaina (katua)
    • Zamalzain (zentauroa)
    • Kantiniersa (kantinera)
  • Jauna eta Anderea
  • Laboraria eta Laborarisa
  • Marexalak (perretzaileak)
  • Küküileroak (dantzari gazteak)




Xorrotzak: mutila eta nagusia

Jarraian Xorrotzak abestiaren hitzak eta azalpenak eskaintzen ditugu:

XORROTZAK
    Bata mitila zelarik,
    bestea nausia,
    bena jokütik kanpo:
    Zer adixkidiak!
    Mezperan gaüa xuritürik
    gorri edatean,
    gorritü igantean
    xuriaren txestatzean.

    Bedatse bat izanik...
    
    Denbora den bezala
    errota üngüratzen,
    zahartzen hasirik gira
    bena ez ahültzen.
    Bi botzetan dütügü
    kantoreak gozatzen,
    hortan gira laketzen
    kobla oihükatzen.

    Bedatse bat izanik...

    Agitzen zaikü üsü
    gibel so egitea,
    urxantzaren bürüaren gainen
    fite txerkatzea.
    Ahatzerik beitügü
    urtoroz txapelak,
    dohakabez jabegoz
    kanbiatzen züala.
    
    Bedatse bat izanik, maskaraden botza
    sekülan ez beitügu ützi ofizioa.
    Xorrotza behin dena beti odolean,
    xorrotza behin dena beti dü gogoan.

Bata mutila eta bestea naugusia, hor Xorrotzen bikotea. Maskaradaren bezperako gaua zuriz joan zaie ardo gorria edanez, eta gorriturik daude biharamunean ardo zuria dastatzen.





Denbora bezala gurpilak biratzen du, gu ere zahartuz goaz. Bi botzetan kantatuz plazerra hartzen dugu.






Gertazen zaigu sarritan atzera begiratzea urtxantzak buru gainean bilatu nahirik. Zoritxarrez emandako txapelak ahazturik ditugu urtearen zehar.






Udaberria da maskaraderen deia, sekulan ez diogulako egiteari utzi. Xorrotza behin dena ez du inoiz ahazten.
                            Hitzak: Beñat Larrory


Xiberotarrak taldearen Xorrotzak

 

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina