2015(e)ko otsailaren 25(a), asteazkena

Bide luzea Ternuarat


      Bide luzea Ternuarat   

      Kontxatik doa untzia,
      han konpainia guzia,
      Ternuarat badoazi
      zerbait nahiz irabazi.

      Bide luze Ternuarat,
      itsasoa zabal harat,
      ubirik ez pasatzeko,
      marinelen salbatzeko.

      Itsasoaren gainean,
      untzi tzar baten menean,
      marinelak arriskuan
      Herioaren eskuan.

      Haize largoz badoazi,
      zabalerat irabazi
      itsasoan barna urrun,
      begiz ezin ikus Larrun.

      Han jotzen ditu kontristak
      mendebal haize tenpestak
      denbora gaiztoa sartzen,
      gabiko biak erortzen.

      Zeru guzia isuri,
      babazuza eta euri,
      marinelak trenpatuak,
      hotz handiak arrolduak.

      Bela guziak harturik,
      belatxoa anekaturik,
      untzia badoa segiz
      itsasoa handiegiz.

      Gau beltzean ilunbean
      untzia tormentapean,
      aparailua desegin,
      ilunez deus ezin egin.

      Elementak badarontsa,
      itsasoak abarrotsa,
      haize tenpesta uxia da
      itsasoan maskarada.

      Marinelak harrituak
      tronpen jotzen unatuak,
      gabetu indar guziez
      etsitu bere biziez.

      Urakanaren furia
      ifernuko iduria,
      Satan beltzak darabila
      untzien galtzen dabila.

      Uhainek untzia joka,
      gora-behera saltoka,
      eta branka pulunpaka,
      kostadua arrolaka.

      Uhin baten bizkarrean
      bi uhinen hondarrean
      tirabira darabila,
      untziak agertzen gila.

      Bere mastak galdu ditu,
      untzia motz da gelditu,
      itsasoak hautsi lema,
      trebes galtzerat darama.

      Uhin hautsiak gainetik
      iragaten trebesetik,
      marinelak erorika
      untzi askan igerika.

      Gaineko zubia hautsi,
      ura tilaperat jautsi,
      tilapean ura gora,
      untzia doa hondora.

      Marinelak biluziak,
      luzatu nahiz biziak,
      uhinpean igerika
      untzi puskei atxikika.

      Marinelaren bentura
      itsasoan sepultura,
      sekulako bere fina,
      etxerako berriz mina.


   (1798. urtean jasota, egile ezezaguna)   


Kopla anonimoak, 1798. urtean jasoak. Berez, hiru bertso-segida dira: “Partida tristea Ternuara”, “Itsasoko perillak” eta “Ternuako penak”. Bigarren segidan oinarritu dira Tadusak taldekoak abestia osatzeko. Ternuarako bidearen muturreko zailtasunak, hots, elementuen aurka borrokatu behar zuten itsasgizonentzako hil ala biziko erronkak azaltzen dituena.

Goian koplak jatorrizko euskalkian ematen dira, hots, koplak lapurdiko euskeran idatzi ditugu Tadusak taldeak kantatzen dituzten bezala. Beherago moldaketa eta itzulpen bat egin ditugu. Moldaketan euskera estandarizatuagoa erabili dugu forma dialektal berezienak ordezkatuz; hori bai, ordainez koplen errimak galdu egiten dira sarritan. Gaztelaniara bihurtzean itzulpen librea egitea erabaki dugu.


Coplas anónimas recopiladas en 1798. En realidad se trata de tres series de versos: “Partida triste a Terranova”, “Los peligros del mar” y “Las penalidades de Terranova”. El grupo Tadusak ha tomado como base la segunda serie, que relata la dificultad extrema de la travesía a Terranova para los marineros que tenían que luchar contra los elementos.

Las coplas del cuadro superior son transcripción de la canción tal y como la interpreta Tadusak y están escritas en dialecto labortano. Más abajo se ofrece una adaptación al euskera estándar y una traducción al castellano. En la adaptación al euskera normalizado se han sustituido las formas dialectales más específicas, lógicamente en ocasiones se pierde la rima de la copla. Para la versión en castellano hemos optado por realizar una traducción libre.


 

       MOLDATUA

       Kontxatik doa untzia,
       han konpainia guztia,
       Ternuara badoaz
       zerbait irabazi nahirik.

       Bide luze Ternuaraino,
       itsaso zabala haraino,
       ubirik ez pasatzeko,
       marinelak salbatzeko.

       Itsasoaren gainean,
       untzi tzar baten menpean,
       marinelak arriskuan
       Herioaren eskuan.

La partida plena de ilusión


Parten de La Concha hacia Terranova, toda la tripulación a bordo con la intención de ganar dinero.


La travesía hasta Terranova es larga por el ancho mar, allí no hay vados para salvar a los marineros.


En el mar y a merced de un barco, los marineros se encuentran en peligro y próximos a la Muerte.
       Haize largoz badoaz,
       zabalera irabazi
       itsasoan barna urrun,
       begiz ezin ikus Larrun.

       Han jotzen du atsekabeak
       mendebal haize tenpestak
       denbora gaiztoa sartzen,
       gabiko biak erortzen.

       Zeru guztia isuri,
       txingorra eta euri,
       marinelak bustirik,
       hotz handiak jelatuak.

       Bela guziak harturik,
       belatxoa anekaturik,
       untzia badoa segiz
       itsasoa handiegiz.

       Gau beltzean ilunbean
       untzia tormentapean,
       aparailua desegin,
       ilunez ezin ezer egin.

La tormenta


Con rumbos de viento allí van hacia alta mar, cada vez más lejos ya no se divisa el monte Larrun.


Y llega la desgracia, el viento del oeste se hace tempestad, el tiempo empeora y caen las dos gavias.


Todo el cielo se derrama, granizo y lluvia, los marineros empapados y congelados.


Recogidas todas las velas, la vela menor inundada, el barco avanza dentro de un gran temporal.


En la negra noche entre tinieblas, el barco bajo la tormenta, el aparejo deshecho, sin poder hacer nada a causa de la oscuridad.
       Elementak badarontsa,
       itsasoak harrabotsa,
       haizea marmar ari da
       itsasoan maskarada.

       Marinelak harrituak
       tronpak jotzeaz nekatuak,
       gabetuak indar guziez
       etsitu bere biziez.

       Urakanaren furia
       ifernuko iduria,
       Satan beltzak darabil
       untzien galtzen dabil.

       Uhainek untzia joka,
       gora-behera saltoka,
       eta branka urperatzen,
       kostadua sigi-sagaka.

       Uhin baten bizkarrean
       bi uhinen hondarrean
       tirabira darabil,
       untziak agertzen gila.

       Bere mastak galdu ditu,
       untzia motz da gelditu,
       itsasoak hautsi lema,
       trebes galtzera darama.

       Uhin hautsiak gainetik
       iragaten trebesetik,
       marinelak erorika
       untzi askan igerika.

       Gaineko zubia hautsi,
       ura tilaperat jautsi,
       tilapean ura gora,
       untzia doa hondora.

El naufragio



La tempestad brama, el mar ruge, el viento zumba: tragedia en el mar.


Los marineros asustados, cansados de tocar las trompas, sin fuerzas se resignan a perder la vida.


La furia del huracán parece infernal, el negro Satán está tratando de hundir la embarcación.


Las olas golpean el barco, éste salta arriba y abajo, la proa se sumerge, el costado zigzagueando y dando tumbos.


En la cresta de una ola, en el fondo entre dos olas, nos encontramos volcándonos y la nave muestra la quilla.


Ha perdido los mástiles, el barco se ha quedado mocho, el mar ha roto el timón y las olas de través nos llevan a la perdición.


Las olas rompen por encima del casco pasando de banda a banda, los marineros caen y nadan en el fondo de la embarcación.


El puente del barco destrozado, el agua cae a la cala, desbordamiento de la carena y el barco se va a pique.
      Marinelak biluziak,
      luzatu nahiz biziak,
      uhinpean igerika
      untzi puskei atxikika.

       Marinelaren bentura
       itsasoan sepultura,
       sekulako bere bukaera,
       etxerako berriz mina.

La muerte

Los marineros desnudos tratan de sobrevivir, nadan debajo de las olas y se sujetan a los restos del barco.

La aventura de los marineros es su sepultura en el mar, su final eterno y el dolor para su casa y familia.




Musika: Tadusak taldea. Karaokea: Gabi de la Maza

2015(e)ko otsailaren 18(a), asteazkena

Lagun bat joan da, agur eta ohore!




The Parting Glass
Joan aurreko zurrutada
Of all the money e'er I had,
I spent it in good company.
And all the harm I've ever done,
Alas! it was to none but me.
And all I've done for want of wit
To mem'ry now I can't recall
So fill to me the parting glass
Good night and joy be with you all

Oh, all the comrades e'er I had,
They're sorry for my going away,
And all the sweethearts e'er I had,
They'd wish me one more day to stay,
But since it falls unto my lot,
That I should go and you should not,
I gently rise and softly call,
Good night and joy be with you all.

If I had money enough to spend,
And leisure time to sit awhile,
There is a fair maid in this town,
That sorely has my heart beguiled.
Her rosy cheeks and ruby lips,
I own she has my heart in thrall,
Then fill to me the parting glass,
Good night and joy be with you all.
Noizbait izan nuen diru guztia,
Konpainia onean gastatu nuen.
eta noizbait egin izan nuen kalte guztia,
Ene! Niri eta beste inorri ez nion egin.
Eta buruargitasun ezaz egin izan dudan guztia
Orain ezin dezaket oroimenera ekarri
Hortaz bete ezaidazu joan aurreko edalontzia
Gabon eta alaitasuna zuekin izan bedi.

Oi, noizbait izan nituen adiskide guztiak,
Nere joaneragatik barkamen eske daude,
Eta noizbait izan ditudan maitetxo guztiak,
Beste egun bat gelditu dadin nahi dute,
Baina nere zortea botata dagoen unetik,
Ni banoala eta zuek ez,
Dotoreziaz altzatu eta goxotasunez deitzen zaituztet,
Gabon eta alaitasuna zuekin izan bedi.

Gastatzeko nahiko diru banu,
Eta eseritzeko astialdia,
Hiri honetan andre eder bat bada,
Ziurtasun osoz nere bihotza engainatu zuena.
Bere masail arrosa eta errubizko maisailek,
nerea den bihotza gatibu dute,
Hortaz bete ezaidazu joan aurreko edalontzia,
Gabon eta alaitasuna zuekin izan bedi.

2015(e)ko otsailaren 12(a), osteguna

23. fitxa

Ganbara taldeak 1985ean argitaratutako Banan-banan diskoko Herrimina abestiak Oriko Txoria olerkiaren hitzak erabiltzen ditu. Hona hemen Oriko Txoria olerkiari dagokion fitxa. 

Oriko Txoria (Aita Polikarpo Iraitzozkoa)


Sakatu hemen PDF fitxa jaisteko
Pulsar aquí para bajar la ficha PDF



Sakatu hemen MP3 fitxategia jaisteko
Pulsar aquí para bajar el archivo MP3




Oriko Txoria edo Herrimina Ganbara taldearen bertsioa 

2015(e)ko otsailaren 11(a), asteazkena

2015-02-14, Bilbo Kantari bikoitza

Datorren larunbatean Bilbo Kantari saioa bikoitza izango da. Beraz, deialdiak bi izango dira:

  • Eguna: otsailak 14, larunbata
  • Tokia:
    • Hasiera: Unamuno Plaza
    • Bukaera: Plaza Barria
  • Ordua: arratsaldeko 20:00etan

2015(e)ko otsailaren 10(a), asteartea

2015-02-13, ostirala, entsegua



Otsailan egingo dugun lehen entsegu eta kantujirarako deialdia:
  • Eguna: otsailaren 13an, ostirala 
  • Ordua: 19:00etan
  • Tokia: Kristo Baseliza
Hauek dira landuko ditugun abestiak:
  • Herrimina (kantutegiko 106. orrialdea eta 23. fitxa)
  • Oriko Txoria (kantutegiko 187. orrialdea)
  • Ai zer plazarra (kantutegiko 9. orrialdea)